تأثیر گرد کارخانه سیمان بهبهان روی برخی پارامترهای رویشی، مرفولوژی و فیزیولوژی درخت کنار (ziziphus spina-chricti l.)

چکیده امروزه اطلاعات زیادی در مورد آثار منفی گرد ناشی از کارخانه های سیمان بر پوشش های گیاهی وجود دارد اما تاکنون تأثیر این آلودگی ها بر درختان کنار که در سطح وسیعی از مناطق نیمه خشک حضور دارد بررسی نشده است. در این مطالعه تأثیر دپوی ریزگردهای کارخانه سیمان بهبهان بر ویژگی های رویشی، ریختاری و فیزیولوژیکی درختان کنار (ziziphus spina-christi l.) در فواصل 5/0، 2، 5 و 7 کیلومتری شمال غربی کارخانه در یک فصل رویش مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که با افزایش فاصله از کارخانه تا فاصله 5 کیلومتری میزان دپوی ریزگردها بر روی برگ درختان کنار کاهش معنی داری داشت. با افزایش دپوی گرد سیمان، از مساحت برگ ها کاسته شد اما وزن خشک آن ها تغییری نکرد. فراوانی روزنه ها در هر دو سمت برگ تحت تأثیر دپوی گرد سیمان کاهش یافت اما این کاهش در قسمت فوقانی برگ بیشتر از قسمت تحتانی بود. همچنین با افزایش دپوی ریزگردها از محتوای کلروفیل a و کاروتنوئیدهای برگ کاسته شد اما تغییر معنی داری در محتوای کلروفیل b مشاهده نشد. بررسی شعاع دوایر سالیانه درختان کنار طی دو دوره پنجساله تغییر معنی داری را با نزدیک شدن به کارخانه نشان نداد. همچنین نرخ برگزایی درختان کنار نیز تحت تأثیر دپوی گرد سیمان قرار نگرفت. اما رشد طولی شاخه های رو به کارخانه با افزایش فاصله تا 5 کیلومتری کارخانه کاهش یافت و در 7 کیلومتری مجددا کاهش یافت. در مجموع نتایج این بررسی نشان داد که آثاری از ضعف فیزیولوژیکی در درختان کنار تحت تأثیر کارخانه سیمان بهبهان مشاهده می شود اما با شدت فعالیت فعلی کارخانه (یک میلیون تن سیمان در سال) این امر تأثیر معنی داری را بر رشد درختان مستقر در توده های مجاور نداشته است. کلمات کلیدی: گرد سیمان، کنار (ziziphus spina-christy l.)، مورفولوژی برگ، ویژگی روزنه-ها، رویش طولی جوانه